[icegram campaigns=”7437″]
UPALA PLUĆNE MARAMICE je stanje kod kog plućna maramica ili pleura – membrana koja se sastoji od tankog sloja tkiva koje obavija unutrašnji deo grudne šupljine i tkiva koje obavija pluća – prolazi kroz proces upale. Ovo stanje se zove i pleuritis i izaziva oštar bol u grudima koji se pogoršava prilikom dubljeg disanja.
Mnoštvo različitih oboljenja i stanja može izazvati upalu plućne maramice. Lečenje podrazumeva lečenje uzroka i ublažavanje bolova.
Pleura ili plućna maramica je zapravo nekoliko membrana koje oblažu pluća i torakalnu šupljinu. Ona omogućuje disanje. U ovom tekstu ćemo se pozabaviti funkcijom i strukturom pleure, kao i oboljenjima pleure.
Postoje zapravo dve plućne maramice – po jedna za svako plućno krilo. One se sastoje od seroznih membrana, sloja mezotelijalnih ćelija koje podupire vezivno tkivo.
Plućna maramica se deli na dva dela:
- visceralna pleura – pokriva pluća
- parijetalna pleura – pokriva unutrašnju površinu grudne šupljine.
Ova dva dela su spojena na hilumu (trouglasto ulazno polje) pluća. Između visteralne i parijetalne pleure se nalazi pleuralna šupljina.
Koji su simptomi upale plućne maramice?
Simptomi upale plućne maramice su
- bol u grudima koji se pogoršava zbog disanja
- kratak i plitak dah i/ili
- probadanje u grudima
Najčešći simptom upale plućne maramice je bol koji se pogoršava prilikom udisanja vazduha. Mada se u samim plućima ne nalaze nervni završeci, u plućnoj maramici ih ima mnogo. Kada se u prostoru između dva sloja plućne maramice nakupi tečnost, bol postaje nešto slabiji. U slučajevima nakupljanja velikih količina tečnosti, pluća ne mogu da se šire onoliko koliko bi trebalo, tako da je plitak dah još izraženiji.
Grudna (torakalna) šupljina se nalazi i na prednjoj i na zadnjoj strani tela. Ako se upala javi u zadnjem delu plućne maramice, bol se obično javlja u leđima. Kod upale plućne maramice se bol znatno pogoršava prilikom dubljeg disanja. Kod većine drugih uzroka bolova u leđima, bol se ne pogoršava prilikom dubljih udisaja, ali kod upale plućne maramice bol je obično jači prilikom kašlja. Ista stvar se ponekad javlja i kod oboljenja kičmenih diskova.
Povezano> Upala pluća: 5 simptoma za prepoznavanje i lečenje
Uzrok
Šta izaziva upalu plućne maramice?
Upala plućne maramice se može javiti zbog sledećih oboljenja i stanja:
- Infekcije: bakterijske (uključujući i one koje izazivaju tuberkulozu), gljvične, parazitske ili virusne.
- Udisanje hemikalija i toksičnih supstanci: izlaganje sredstvima za čišćenje, npr. amonijaku
- Oboljenja vezivnih tkiva: lupus, reumatski artritis
- Karcinom: širenje raka pluća ili dojke na plućnu maramicu
- Tumori plućne maramice: mezoteliomi ili sarkomi
- Zastoj: srčano zatajenje
- Plućna embolija: krvni ugrušak stiže u pluća. Ovakvi ugrušci ponekad u velikoj meri ometaju dotok krvi i kiseonika u neke delove pluća da to rezultira odumiranjem tkiva u plućima (infarkt pluća). I to može izazvati upalu plućne maramice.
- Opstrukcija limfnih kanala: kao rezultat lokalizovanih tumora na plućima.
- Trauma: prelom rebara ili bilo kakva iritacija disajnih puteva ili puteva za drenažu tečnosti u grudnoj šupljini.
- Neki lekovi: lekovi koji mogu izazvati sindrome nalik lupusu (npr. hidralazin, prokan, fenitoin i slični).
- Oboljenja organa u trbušnoj duplji: pankreatitis, ciroza jetre, oboljenja žučne kese i oštećenja slezine.
- Pneumotoraks: vazduh u preuralnoj šupljini, koji se nakuplja spontano ili zbog traume.
Saznajte više> Bol u plućima: 15 mogućih uzroka a nijedan nije rak pluća
Kako plućna maramica funkcioniše?
Plućna maramica se sastoji od dva sloja tankog tkiva. Sloj koji pokriva pluća (viscelarna pleura) i parijetalna pleura koji pokrivaju unutrašnji sloj grudne šupljine se lubrikuju pleuralnom tečnošću.
U normalnim uslovima, u maramici postoji oko 10-20 mililitara takve tečnosti koja je bistra i čista. Tečnost se neprekidno apsorbuje i zamenjuje, uglavnom preko spoljne membrane pleure. Pritisak unutar pleure je negativan (kao kada nešto sisamo) i postaje još jači prilikom udisanja vazduha. Pritisak postaje manji prilikom izdisanja. Dakle, u prostoru između dva sloja plućne maramice je uvek negativan. Uvođenje vazduha (pozitivan pritisak) u taj međuprostor (npr. zbog ranjavanja nožem) rezultira kolapsom pluća.
Kako se postavlja dijagnoza upale plućne maramice?
Bol koji se javlja zbog upale plućne maramice je karakterističan. On se manifestuje kao bol u plućima i obično se pogoršava prilikom dubljeg disanja. Slični bolovi se mogu javiti i zbog
- upale srčane maramice (perikarditis)
- srčanog udara
Da bi se postavila dijagnoza upale plućne maramice, lekar će vas pregledati stetoskopom. Tako se obično čuje trenje koje se javlja zbog trljanja dva sloja tkiva pod upalom pri svakom udisaju i izdisaju. Takav zvuk se zove pleuralna frikcija. Nasuprot tome, trenje koje se javlja zbog perikarditisa se čuje sinhrono sa otkucajima srca i ne menja se zbog dubljeg disanja. Ako je došlo do nakupljanja veće količine tečnosti u plućnoj maramici, zvuk je znatno manje čujan.
Rendgenski snimak pluća obično potvrđuje dijagnozu vode u plućnoj maramici. Tako se može proceniti i količina nakupljene vode. Ponekad se unutar plućne maramice može skupiti i četiri do pet litara vode.
Prisustvo vode u plućnoj maramici se može videti i na ultrazvuku.
Skener (kompjuterizovana tomografija) takođe može biti veoma koristan u detekciji veoma malih količina tečnosti u plućnoj maramici, kao i “džepova” sa tečnošću i određivanje prirode tkiva u tom delu grudnog koša.
Aspiracija tečnosti (izvlačenje tečnosti uz pomoć igle) je veoma važno u dijagnostikovanju uzroka zapaljenja plućne maramice. Boja, struktura i čistoća tečnosti se analiziraju u laboratoriji. Nakon analize, tečnost se definiše ili kao egzudat (tečnost koja sadrži malo proteina, LDH enzima i belih krvnih zrnaca, a malo šećera i karakteristična je za prisustvo inflamatornih procesa) ili transudat (koja sadrži normalne nivoe telesnih biohemijskih supstanci).
- Uzroci prisustva egzudata su infekcije (npr. pneumonija), karcinom, tuberkuloza i bolesti vezivnih tkiva (reumatski artritis, lupus).
- Uzroci prisustva transudata su akutni srčani zastoj i bolesti bubrega i jetre. Plućna embolija može izazvati prisustvo i egzudata i transudata u plućnoj maramici.
Ova tečnost se obično testira na prisustvo infektivnih mikroorganizama i kancerogenih ćelija. U nekim slučajevima se uzima i uzorak tkiva iz plućne maramice kako bi se uradila biopsija ako se javlja sumnja da je uzrok zapaljenja tuberkuloza ili karcinom.
Lečenje
Kako se leči upala plućne maramice?
Stavljanje splinta na zid grudnog koša i lekovi protiv bolova ublažavaju bol koji izaziva upala plućne maramice. Naravno, i lečenje uzroka oboljenja ublažava simptome upale. Na primer, ako je prisutno neko oboljenje srca, pluća ili bubrega, ono se leči. Uklanjanje tečnosti iz zida grudnog koša (toracenteza) može ublažiti bolove i poteškoće sa disanjem. Ponekad uklanjanje tečnosti privremeno pogoršava simptome zapaljenje, jer bez lubrikacije dolazi do direktnog trenja između dva tkiva pod upalom.
Ako se u pleuralnoj tečnosti nađu patogeni mikroorganizmi, prepisuju se odgovarajući antibiotici i radi se drenaža tečnosti.
Ako se u plućnoj maramici nalazi i gnoj, ubacuje se cev za drenažu. Ova procedura se radi pod lokalnom anestezijom. Zatim se cev povezuje sa zapečaćenom komorom koja je povezana sa uređajem za isisavanje i tako se stvara negativan pritisak. U najtežim slučajevima, kada je prisutno mnogo gnoja i ožiljačnog tkiva (adhezije), radi se dekortikacija. Ova procedura uključuje pregled plućne maramice pod opštom anestezijom uz upotrebu torakoskopa. Ovim cevastim instrumentom se mogu ukloniti fibrozno tkivo, gnoj i sve nakupljene nečistoće.Zapaljenje plućne maramice u najkomplikovanijim slučajevima zahteva otvorenu operaciju (torakotomija).
Ako se pleuralni izliv javio kao posledica karcinoma, obično ponovo dolazi do nakupljanja tečnosti. U tom slučaju se radi procedura po imenu pleurodeza. Ova procedura podrazumeva ubacivanje iritansa (belomicina, tetraciklina, talka) između dva sloja plućne maramice kako bi se izazvala upala. Ova upala dovodi do “slepljivanja” ta dva sloja i razvija se ožiljak. Tako se prostor između dva sloja maramice smanjuje i sprečava se ponovno nakupljanje tečnosti.
Može li se upala plućne maramice sprečiti?
U nekim slučajevima, upala plućne maramice se može sprečiti, u zavisnosti od toga šta je izaziva. Na primer, pravovremena dijagnoza i lečenje pneumonije (upala pluća) može sprečiti nakupljanje tečnosti u plućnoj maramici. U slučajevima oboljenja srca, pluća ili bubrega, lečenje uzroka bolesti može sprečiti nakupljanje tečnosti.
Šta je rak plućne maramice?
Kao što ime kaže, rak plućnemaramice se javlja u šupljini između pluća i zida grudnog koža u kom se nalazi tečnost koja podmazuje plućnu maramicu. Tumor na plućnoj maramici je gotovo uvek metataza, što znači da je kancerogen i veoma ga je teško operisati. Prognoza je retko kada ohrabrujuća. Jedna vrsta tumora – lokalizovani fibrozni tumor pleure – je izuzetak od ovog pravila. Samo jedan od osam slučajeva ovakvih tumora je kancerozni i oporavak nakon operacije je relativno brz, uprkos tome što su ovakvi tumori najčešće prilično veliki.
Maligni tumor na plućnoj maramici je obično sekundarni karcinom i javlja se zbog kancerogenih ćelija koje se prošire na plućnu maramicu sa nekog drugog organa (najčešće pluća). Veoma je mala verovatnoća da osoba koja nema drugu vrstu karcinoma dobije tumor na plućnoj maramici. Međutim, osobe koje su imale ili imaju neki karcinom spadaju u rizičnu grupu za dobijanje ovakvih tumora, pogotovo ako prethodna terapija za tumor nije bila sasvim uspešna. Srećom, učestalost ovakvih tumora je veoma mala. On se javlja kod jedne od 2.000 osoba sa karcinomom.
Više> Rak pluća: Prvi simptomi, metastaze, lečenje
Lečenje tumora na plućnoj maramici
Lokalizovani fibrozni tumor pleure se može ukloniti hirurškim putem i prognoza je najčešće dobra. Metastaze drugih karcinoam se obično ne mogu operisati. Zato je tretman usmeren na primarni tumor, a uklanjanje tumora sa plućne maramice se sprovodi hemioterapijom i zračenjem. Svaki napredak u lečenju primarnog karcinoma se odražava i na metastazu na plućnoj maramici.