Da li osećate bol u stomaku s desne strane ? Ova nelagodnost je česta pojava ali u nekim slučajevima ukazuje na neko ozbiljno oboljenje ili urgentno stanje zbog koga bi što pre trebalo da se javite lekaru.
Ovde ćemo detaljno obraditi sve moguće uzroke za ove bolove bez obzira da li se javljaju na desnoj strani gore, po sredini ili dole…
Nastavite sa čitanjem:
Bolovi u stomaku sa desne strane obično su posledica oboljenja, kao što su upala slepog creva, žučni kamenac, bubrežni kamenac, konstipacija, vanmaterična trudnoća, problemi sa cistom jajnika, endometrioza, Kronova bolest, ulcerozni kolitis, zarobljeni gasovi, infekcija bubrega, istegnuće mišića, hepatitis i brojna druga ređa oboljenja.
Kao što vidite spisak je dug ipak čitajte dalje jer je nekad otkrivanje uzroka lakše nego što izgleda
Abdominalni bol sa desne strane je bol koji se javlja bilo gde u trbušnoj duplji sa desne strane zamišljene linije, koja prolazi od sredine grudnog koša preko pupka (umbilikusa) do gornjeg dela genitalija.
Pored akutne upale slepog creva, žučnog kamenca ili žučnih kolika, holecistitisa (upale žučne kese), hepatitisa (upale jetre) i brojnih drugih bolesti jetre, uzroci koji dovode do bola sa desne strane stomaka, mogu da ga izazovu i na levoj strani.
U cilju boljeg razumevanja mogućih uzroka „bola sa desne strane stomaka“, može biti od koristi da znate koji organi i strukture su smešteni u ovoj telesnoj regiji. Bolesti, infekcije ili iritacije bilo kog od ovih organa dovešće do abdominalnog bola sa desne strane.
Takođe, imajte na umu da bol sa desne strane trbuha može da bude refleksni bol, usled povrede ili bolesti, poreklom iz obližnjeg organa, koji čak ne mora da bude smešten u trbušnoj duplji. Primer za ovo je bol sa desne strane stomaka, koji potiče iz inficiranog donjeg dela desnog plućnog krila.
Ljudski organi na desnoj strani stomaka
Ljudski organi i strukture smeštene na desnoj strani stomaka su:
- koža sa desne strane stomaka
- jetra
- žučna kesa
- pankreas (gušterača)
- desni bubreg
- desni mokraćovod (cev kroz koju otiče mokraća iz bubrega i skladišti se u bešici)
- desna nadbubrežna žlezda
- dvanaestopalačno crevo (prvi deo tankog creva)
- desni deo debelog creva (poznat i kao uzlazno debelo crevo)
- apendiks (crvuljak koji se često pogrešno naziva slepim crevom)
- desni jajnik kod žena
- desni jajovod
- mišići desnog abdominalnog (trbušnog) zida
- donja rebra (od 9. do 12.)
- krvni sudovi i nervi desne strane abdomena
U druge strukture koje se ne nalaze u trbušnoj duplji, a mogu da izazovu bol sa desne strane stomaka, spadaju:
- donji deo desnog plućnog krila
- tumori koji potiču sa drugih lokaliteta
Sada ćemo se pozabaviti sa nekoliko različitih mogućih uzroka zbog kojih se javljaju bolovi u stomaku na desnoj strani , dajući kratak pregled važnih znakova i simptoma koji mogu da pomognu pri prepoznavanju i dijagnostikovanju mogućeg uzroka.
Ukoliko ste nedavno imali bol sa desne strane stomaka, razmislite da li nešto od navedenog može da bude njihov uzrok.
12 najčešćih uzroka bola sa desne strane stomaka
U nastavku članka saznajte više o 12 najčešćih uzroka bola sa desne strane stomaka i načinima njihovog dijagnostikovanja.
Upala slepog creva (apendicitis)
Bol sa donje desne strane stomaka koji traje nekoliko dana, povezan sa gubitkom apetita, mučninom i povremenim povraćanjem, povišenom telesnom temperaturom i opštim lošim stanjem, kod svake osobe starosti između 9 i 39 godina je upala slepog creva, odnosno apendicitis, sve dok se drukčije ne dokaže.
Ovo ne znači da upala slepog creva ne može da se javi i u starosnim grupama koje su izvan ovog opsega. Češća je u prve tri decenije života, mada može da se javi bilo kada.
Kako ćete znati da li je bol koji osećate sa desne strane trbuha upala slepog creva?
- Ovo je najčešći uzrok bola sa desne strane stomaka koji zahteva operaciju.
- Bol obično počinje u trbuhu, ili oko pupka, odnosno umbilikusa. Zatim, u roku od dan-dva, počinje da se širi ili premešta na donji desni deo trbuha
- Kod nekih osoba bol se odmah javlja u donjem desnom delu trbuha. Postepeno dobija na intenzitetu – ispočetka je to samo tištanje, potom prelazi u uporan ili oštar bol.
- Bol je obično stalno prisutan, a pojačava se pri kretnjama, često ga prati gubitak apetita, osećaj mučnine, a neki pacijenti i povraćaju.
- Mogući su kratki napadi dijareje, naročito kod dece.
Simptomi na koje bi trebalo da obratite pažnju, da biste utvrdili da li je u pitanju upala slepog creva, zapravo su kombinacija sledećih pojava: bol lokalizovan u donjem desnom delu trbuha, koji se pojačava na pritisak tačke udaljene od pupka za širinu šake, povezan sa gubitkom apetita i osećajem mučnine. Moguća je i blago povišena telesna temperatura ili osećaji vrućine i drhtavice.
Ukoliko imate bilo koji od navedenih simptoma, ne bi bilo loše da se obratite lekaru, koji će potvrditi da li je upala slepog creva uzrok bola sa desne strane stomaka.
Detaljnije>>> Gde se nalazi slepo crevo, kako boli, i koji su simptomi upale
Napadi žuči
Bilijarna kolika je medicinski termin koji se koristi za opisivanje bola u gornjem desnom delu stomaka, koji se iznenada javlja, često nekoliko minuta do pola sata nakon jela. Bol koji se javlja u gornjem desnom delu abdomena, može da se opiše kao jak, uporan i tup, ali i sa periodima pojačanog intenziteta, koji nailaze u talasima.
Najčešće je posledica žučnog kamenca zarobljenog u uskom delu vrata žučne kese, a ponekad i samo spazma žučne kese.
- Bol može da se širi sa desne strane gornjeg dela stomaka na slabine i leđa ispod desne lopatične kosti, ili skapule.
- Pacijent se obično šeta u krug, leži u zgrčenom položaju ili menja položaje tražeći onaj u kome će mu biti lakše.
- Bol može da bude praćen mučninom ili povraćanjem.
- Bol obično traje oko 20 – 30 minuta, nekoliko sati ili čitav dan, ponekad i dva, a potom prolazi.
- Veća verovatnoća za pojavu žučne kolike postoji nakon konzumiranja namirnica bogatih mastima, kao što je pržena hrana, ili obilnih obroka.
Ako patite od navedenih simptoma, praćenih povišenom temperaturom, osećajem vrućine i hladnoće i možda groznice, žutilom beonjača (žuticom), to je najčešće posledica holecistitisa, odnosno upale žučne kese koja može da bude ozbiljna kada se ne leči na vreme. Veoma je važno da se posavetujete sa svojim lekarom ili da se javite službi hitne medicinske pomoći.
Povezano> Prepoznajte napad žuči i izbacite kamen bez operacije
Bubrežni kamenac
Bol usled kamenca u desnom bubregu (kao i u levom) često se javlja kao iznenadan napad bola u preponi ili slabini.
- To je obično bol veoma jakog intenziteta (brojni pacijenti ga opisuju kao najjači bol koji su ikada osetili, a žene koje imaju decu kažu da je jači od porođajnih bolova).
- Širi se pobočno do donjeg desnog dela trbuha i prepone, liči na grč, a povezan je sa mučninom i povraćanjem.
- Tokom napada, pacijent može da se prevrće u potrazi za položajem u kome će mu biti lakše.
Ovaj bol je sličan onome kod napada žuči, samo što se bol usled žučne kolike širi od prednje strane gornjeg desnog dela trbuha ka leđima, a bol usled bubrežnog kamenca, ili bubrežna kolika (renalna kolika), širi se od bočnog dela trbuha i leđa nadole, prema preponi i napred.
U zavisnosti od veličine kamenaca, oni se obično izbacuju bez naknadnih posledica.
Međutim, ponekad kamenac može da bude suviše veliki (veći od 7mm) da bi prošao kroz mokraćovod, usled čega dolazi do opstrukcije. Ukoliko se opstrukcija ne sanira na vreme, može da dovede do baloniranja bubrega (prepunjenosti bubrega mokraćom), pa čak i teške bubrežne infekcije sa potencijalno opasnim posledicama. Ovo može da dovede do stanja koje zahteva hitnu medicinsku intervenciju.
Ukoliko sumnjate da imate bubrežni kamenac, odmah idite kod lekara. Lekari tek nakon ispitivanja mogu da budu sigurni da li postoji povezana opstrukcija ili je nema.
Saznajte više> Kamen u bubregu – simptomi, razbijanje, izbacivanje
Zatvor
Zatvor nije samo tvrda stolica, to je i retko pražnjenje creva.
Prosečna osoba prazni creva tri ili više puta nedeljno. Ukoliko se kod vas ili vašeg deteta nedavno pojavio bol u stomaku sa retkim izbacivanjem stolice ili je stolica odskora postala tvrđa no obično, onda uzrok bola u stomaku na desnoj strani može da bude konstipacija, ili zatvor stolice.
Ovo češće izaziva bol u stomaku kod dece nego kod odraslih osoba.
U jednoj studiji je konstipacija kao uzrok bola sa desne ili leve strane stomaka, prijavljena kod 43% dece.
Mezenterijalni limfadenitis
Akutni, nespecifični mezenterijalni limfadenitis je čest uzrok bola u donjem delu stomaka (koliko i upala slepog creva) kod dece mlađe od 6 godina.
Mezenterijalni limfadenitis, premda zvuči komplikovano, nije ništa drugo do uvećani limfni čvorovi na zidu tankog creva, koji se javljaju kod dece nakon virusne infekcije.
Mezenterijalni limfadenitis se obično manifestuje na sledeće načine:
- Bol u trbuhu koji se javlja kod deteta nakon skorašnje prehlade ili virusne infekcije (obično u prethodne dve nedelje).
- Potom bol može da se lokalizuje u donjem desnom delu trbuha, otprilike u regiji crvuljka.
- U ranom stadijumu bolesti može da se javi i povraćanje.
- Obično je prisutna i povišena telesna temperatura, mada ne uvek.
- Bol može da bude prolazan i da se premešta na različite regije trbuha.
- Kada ne trpi bolove, dete može da se igra i jede.
- Nakon dan-dva bol prolazi spontano.
Ovo oboljenje se zove i nespecifični mezenterijalni limfadenitis, obično je samoograničavajuće i ne dovodi do daljih komplikacija.
Problemi sa cistom na jajniku
Bol u stomaku sa desne strane dole kod žena često izazivaju problemi sa jajnicima.Torzija jajnika (uvrtanje jajnika) ili ruptura (pucanje) ciste jajnika su dva česta problema sa jajnicima, koja izazivaju bol sa desne strane stomaka kod devojčica i žena.
Bol usled problema sa jajnicima može da se javi i kod devojčica mlađih od godinu dana, kao i kod žena starosti do 65 godina. Starije devojčice, tinejdžerke i mlađe žene češće imaju bolove usled problema sa jajnicima. Simptomi bola u jajniku zavise od vrste problema koji ga izaziva.
Kod torzije jajnika, jajnik se okreće ili uvrće duž peteljke kojom je povezan sa jajovodom, kao kada bi se pomorandža ili jabuka okrenula na svojoj peteljci, što preseca dotok krvi u jajnik. Ovo može da se dogodi devojčicama, kao i ženama svih starosnih grupa, a može da se manifestuje na sledeće načine:
- Iznenadna pojavu bola sa desne ili leve strane stomaka, u zavisnosti od toga da li je u pitanju desni ili levi jajnik.
- Bol je obično jak.
- Bol se širi na donji deo leđa i butinu, na strani na kojoj se nalazi jajnik.
- Bol je obično praćen mučninom i, u najvećem broju slučajeva, povraćanjem u trenutku kada bol postane najjači.
- Moguća je i blago povišena telesna temperatura.
- U veoma retkim slučajevima, kod pacijentkinje može da dođe do vaginalnog krvarenja ili pojave sukrvice.
Ovaj problem veoma retko može da dovede do gubitka jajnika.
Ruptura ciste jajnika, s druge strane, javlja se češće samo kod žena u reproduktivnom periodu i obično sa desne strane. U tipične simptome rupture ciste jajnika spadaju:
- Iznenadna pojava bola, u najvećem broju slučajeva, sa donje desne strane trbuha, nakon polnog odnosa ili napornog treninga.
- Bol može da bude do te mere jak da većina žena traži hitnu medicinsku pomoć.
- Bol je oštar, lokalizovan na jednom mestu.
- Pojačava se prilikom kretnji.
- Vremenom, može da nastupi krvarenje u trbušnoj duplji, usled čega dolazi do iritacije dijafragme i bola u vrhu ramena.
- Vrtoglavica se javlja kao posledice znatnog gubitka krvi.
Ako imate bol u stomaku sa desne strane dole i prepoznali ste se u ovome, trebalo bi odmah da odete u bolnicu. Ruptura ciste jajnika može da bude opasna po život.
Saznajte više>>> Šta izaziva bol u donjem delu stomaka kod žena a šta kod muškaraca
Vanmaterična trudnoća
Vanmaterična, odnosno ektopijska trudnoća odnosi se na stanje kod koga se oplođena jajna ćelija usađuje bilo gde van materice.Bolovi u stomaku sa desne strane kod žena ponekad se javljaju zbog ovoga.
Češće se javlja u jajovodima (98%), nego bilo gde drugde. Ukoliko se ovo dogodi na desnoj strani (desnom jajovodu), može da dovede do bola sa desne strane stomaka.
U simptome vanmaterične trudnoće spadaju:
- Bol u donjem delu trbuha (maloj karlici ) kod žena u reproduktivnom periodu.
- Žena može, ali ne mora, da zna da je trudna, a čak je moguće da menstruacija ne izostaje.
- Može, ali ne mora, da dođe do vaginalnog krvarenja.
- U težim slučajevima može da dođe do krvarenja u trbušnoj duplji i pojave bola u ramenu.
- Vanmaterična trudnoća se obično dijagnostikuje između 6. i 8. nedelje trudnoće, a veoma retko nakon 10. nedelje.
- Dijagnostikuje se analizom krvi (nalaz pokazuje povišen nivo beta HCG) i ultrazvučnim pregledom abdomena kod koga se u materici ne vidi prisustvo ploda.
Mitelšmerc
Mitelšmerc, odnosno bol u sredini menstrualnog ciklusa je bol povezan sa ovulacijom kod mnogih mlađih žena, naročito tokom prve dve godine od početka menstruacije.
Ovo su karakteristike ovog bola:
- Javlja se sredinom menstrualnog ciklusa – kod većine žena to je obično dve nedelje od poslednje menstruacije.
- Može da bude oštar i da traje od nekoliko sati do nekoliko dana.
- Javlja se sa desne strane stomaka, mada, nešto ređe, i sa leve.
- Moguće je da se javi i blago povišena telesna temperatura.
- Kod nekih tinejdžerki bol može da se javlja svakog meseca u isto vreme ili svakog drugog meseca.
- Obični analgetici, poput paracetamola ili naproksena, mogu da ublaže bol, pod uslovom da niste alergični na ove medikamente.
Zapaljenska bolest male karlice
Zapaljenska bolest male karlice je infekcija koja nastaje u donjem genitalnom traktu, kod žena u reproduktivnom periodu, širi se preko grlića materice na matericu, jajovode i jajnike.
Može da bude lokalizovana u jednom jajovodu (u tom slučaju se naziva salpingitis, odnosno upala jajovoda) ili u jajovodu i jajniku (u tom slučaju je reč o salpingoooforitisu). U koliko se ovaj proces odvija na desnoj strani, može da dovede do bola sa desne strane stomaka kod žena.
U simptome zapaljenske bolesti male karlice na desnoj strani, spadaju:
- Bol u donjem delu stomaka kod žena u reproduktivnom periodu.
- Bol se postepeno pojačava.
- Može da bude tup ili oštar.
- Prati ga blago povišena telesna temperatura.
- Moguća je pojava abnormalnog vaginalnog sekreta.
- Pacijentkinja može da oseća bol duboko u donjem delu trbuha ili karlice tokom polnog odnosa.
- Mogući su i napadi mučnine ili povraćanja.
- Neke žene se žale i na bol ili pečenje prilikom mokrenja.
- Moguća je pojava neredovnih menstruacija ili abnormalnog vaginalnog krvarenja.
- U težim slučajevima, žena može da se oseća bolesno.
Zapaljenska bolest male karlice je kod seksualno aktivnih žena veoma čest uzrok bola u donjom delu trbuha. Skoro uvek je izazvana polno prenosivim bolestima – naročito hlamidijom i gonorejom.
To je čest uzrok hronične bolesti i neplodnosti, ukoliko se ne dijagnostikuje i ne leči pravovremeno.
Ukoliko sumnjate da imate salpingitis ili zapaljensku bolest male karlice, javite se lekaru što pre.
Rak creva ili debelog creva
Rak creva ili debelog creva se obično odnosi na kancer debelog creva, odnosno kolona. Samo su kod nešto malo više od jedne trećine svih kancera debelog creva, uključeni crvuljak, slepo crevo, nishodni kolon i desna strana poprečnog kolona.
U najvećem broju slučajeva, rak se javlja na levoj strani debelog creva.
Rak debelog creva sa desne strane je poznat po tome da je izuzetno bolan.
U simptome raka debelog creva sa desne strane spadaju:
- pojačavajući bol u donjem delu stomaka na desnoj strani koji traje nekoliko meseci
- nadimanje
- mučnina
- slab apetit
- nevoljno mršavljenje
- krv u stolici
Rak debelog creva obično pogađa starije osobe, obično od 50 godina naviše, mada se sreće i u mlađim starosnim grupama. Bilo koji od pomenutih simptoma može da se vidi kod brojnih bolesti. Kada se kod osobe starije od 40 godina istovremeno javi veći broj ovih simptoma, a pri tome traju nekoliko meseci, onda postoji ozbiljna sumnja na rak debelog creva.
Potrebno je obaviti hitna ispitivanja – test na okultno krvarenje (FOBT), kolonoskopski pregled, CT skeniranje – da bi se dijagnostikovao rak debelog creva u bilo kom njegovom delu.
Rani stadijumi kancera debelog creva su potpuno izlečivi.
Endometrioza
Bol sa desne strane stomaka kod žena može da izazove i endometrioza.
Endometrioza je prisustvo unutrašnjeg tkiva materice (endometrijuma) van materice. Endometrijum je tkivo koje oblaže unutrašnji zid materice. Tamo gde se ovo tkivo nađe, dolazi do nakupljanja menstrualne krvi, što izaziva hronični bol u stomaku kod žena, a u nekim slučajevima je i uzrok neplodnosti.
Endometrioza se češće viđa kod žena u starosti od kasnih dvadesetih do četrdesetih godina. To je benigno oboljenje, što znači da direktno ne dovodi do komplikacija koje su opasne po život.
U simptome endometrioze spadaju:
- Bolne menstruacije kod žena koje obično ne pate od njih.
- Bol u donjem delu trbuha u vreme menstruacije.
- Bol duboko u maloj karlici tokom i nakon polnog odnosa.
- Bol prilikom defekacije u vreme menstruacije.
- Obilno menstrualno krvarenje.
Dijabetička ketoacidoza
Dijabetička ketoacidoza je komplikacija dijabetesa, koja se često sreće kod dijabetesa tipa 1.
Ona je čest uzrok rasutog bola ili bola koji je lokalizovan sa desne strane stomaka, obično kod dece.
Mnogo je dece koja dospeju u bolnicu zbog naglog napada bola sa donje desne strane stomaka, pod sumnjom da imaju upalu slepog creva, a potom se, tokom rutinskih ispitivanja pre operacije slepog creva, otkrije da imaju veoma visok nivo šećera u krvi ili urinu.
Deca najčešće i ne znaju da boluju od dijabetesa, a on se dijagnostikuje kada ih dovedu u bolnicu zbog jakog bola u donjem delu trbuha.
Ako patite od dugotrajnog bola u donjem desnom delu stomaka, čiji uzrok nije lako utvrditi i koji ne prolazi, javite se lekaru radi dijagnostikovanja i pravovremenog lečenja.
Bol sa desne strane stomaka koji traje danima ili se javlja naglo i veoma je jak jeste razlog za brigu i odlazak kod lekara.Najbolje je uraditi potrebne analize ako bi se precizno utvrdio uzrok jeruUzroci za bol u stomaku s desne strane su još brojniji kao što možete da vidite ispod.
Svi mogući uzroci bola s desne strane stomaka
Ovde su navedeni gotovo sve bolesti i poremećaji koji mogu da izazovu bol na desnoj strani stomaka :
- akutni apendicitis (akutna upala slepog creva)
- žučne kolike (napad žuči, bol u žučnoj kesi)
- Bad-Kjarijev sindrom (delimična ili potpuna opstrukcija vena jetre, retka bolest)
- volvulus cekuma (uvrtanje crvuljka oko svoje peteljke)
- karcionoidni tumor (neuroendokrini tumor digestivnog trakta)
- neutropenijski enterokolitis (ozbiljno zapaljensko oboljenje koje zahvata creva)
- celijakija (celijačna bolest, intolerancija na gluten)
- holecistitis (upala žučne kese)
- konstipacija (zatvor stolice)
- kostohondritis (zapaljenski proces na hrskavici koja povezuje rebro sa grudnom kosti)
- Kronova bolest (nespecifično zapaljensko oboljenje digestivnog trakta)
- dijabetička ketoacidoza (ozbiljna komplikacija šećerne bolesti)
- divertikulitis (upala ili infekcija divertikuluma – proširenja na sluzokoži debelog creva)
- ektopijska trudnoća (vanmaterična trudnoća)
- endometrioza (stanje kod koga se unutrašnje tkivo materice nalazi van nje)
- Fabrijeva bolest (redak poremećaj metabolizma)
- bolest masne jetre (stanje kada masnoće u jetri čine 5 – 10% njene težine)
- rak žučne kese
- ruptura (pucanje) žučne kese
- hemolitičko uremijski sindrom/HUS (oboljenje koje karakteriše trijada – hemolitička anemija, trombocitopenija i akutno zatajenje rada bubrega)
- hepatitis (upala jetre)
- plazmocitom (multipli mijelom) creva (maligna bolest prouzrokovana nenormalnim razmnožavanjem ćelija plazme)
- aneurizma ilijačne arterije (proširenje zida glavne arterije karlice)
- crevne gliste
- intususcepcija (uvučeno crevo, stanje kod koga se jedno crevo uvlači u drugo)
- sindrom nervoznih creva (jedan od najčešćih poremećaja organa za varenje)
- pijelonefritis (bakterijska infekcija bubrega)
- apsces jetre (gnojno zapaljenje jetre)
- rak jetre
- cista jetre
- sindrom bola u slabini sa hematurijom (prisustvom krvi u mokraći)
- mitelšmerc (bol u vreme ovulacije, obično sredinom ciklusa)
- Mekelov divertikulum (urođeno oboljenje, neka vrsta poremećaja u razvoju)
- sindrom narkomanskih creva (jak i izuzetno jak bol u trbuhu kao posledica uzimanja narkotika)
- ingvinalna hernija (preponska kila)
- cista jajnika
- perihepatitis (upala seroznog omotača jetre)
- perinefritični apsces (gnojno zapaljenje oko bubrega)
- policistična bolest bubrega (nasledna bolest kod koje su kora i srž bubrega ispunjeni cistama)
- sindrom policističnih jajnika (najčešća hormonska bolest kod žena i najčešći uzrok izostanka ovulacije)
- istegnuće mišića
- rak desnog bubrega
- sigmoidni volvulus (uvrtanje sigmoidnog dela debelog creva)
- disfunkcija Odijevog sfinktera (prstenasti glatki mišić koji reguliše izlučivanje sadržaja jetre, gušterače i žučne kese u dvanaestopalačno crevo)
- Špigelova hernija (retka kila koja se nalazi na prednjem rubu ravnog trbušnog mišića)
- sportska hernija (nije prava kila već preopterećenje i upala pripoja mišića u preponskoj regiji)
- torzija (uvrtanje) testisa (hitno stanje kod koga dolazi do uvrtanja testisa i prekida dotoka krvi)
- Ticov sindrom (oboljenje hrskavice na spoju grudne i ključne kosti)
- zarobljeni gasovi
- tuberkuloza creva (specifično zapaljensko oboljenje creva koje izaziva bacil tuberkuloze)
- ulcerozni kolitis (oblik zapaljenske bolesti creva koja zahvata debelo crevo i karakterišu je ulceracije na sluzokoži debelog creva)
- infekcija urinarnog trakta (bakterijska infekcija mokraćnih kanala, bešike ili bubrega)